Με έμπνευση από το μπεστ σέλερ «Αγανακτήστε!» του διπλωμάτη και συγγραφέα Στεφάν Εσέλ και συνδυάζοντας μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ, ο Τόνι Γκάτλιφ αναδεικνύει την κοινωνική παθογένεια, το οικονομικό αδιέξοδο και το αβέβαιο πεπρωμένο της Ευρώπης. Οδηγός του, ένα σύμβολο-θύμα του καπιταλισμού: μια αφρικανή μετανάστρια που περιπλανιέται στην Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ισπανία και συναναστρέφεται με τους «αποκλεισμένους» της ευρωπαϊκής κοινότητας (μετανάστες, αστέγους), αλλά και με τους αγανακτισμένους κάθε εθνικότητας που διεκδικούν την ελπίδα για αλλαγή.

Μια ταινία για όσους διεκδικούν την ελπίδα για αλλαγή.


«Αγανακτισμένοι» Indignados του Τόνι Γκάτλιφ, Σκηνοθέτη των ταινιών «Υπάρχουν ακόμα γελαστοί τσιγγάνοι», «Vengo», «Swing», «Εξόριστοι»


«Η δραματοποιημένη περιγραφή της εξεγερμένης Ευρώπης»
British Film Institute

«Ο Τόνι Γκάτλιφ αποτίει φόρο τιμής στο κίνημα των αγανακτισμένων»
Variety

«Ένα ντοκιμαντέρ με δραματοποιημένα στοιχεία γεμάτα δράση»
Berlin Film Review

«Η ταινία του Γκάτλιφ μοιάζει με παζλ που συνδέει τα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα»
Mikan Queen Reviews


Το ντοκιμαντέρ Indignados του Τόνι Γκάτλιφ με θέμα το κίνημα των αγανακτισμένων άνοιξε την αυλαία του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης – «Εικόνες του 21ου αιώνα».


Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη Τόνι Γκάτλιφ για την επίκαιρη ταινία του «Αγανακτισμένοι» που προβλήθηκε στη Μπερλινάλε
Berlinale Talent Press, 15/2/2012

Ο συγχρονισμός ήταν ουσιαστικός για τον σκηνοθέτη Τόνι Γκάτλιφ, όταν κινηματογράφησε τους «Αγανακτισμένους», μια ταινία για το ευρωπαϊκό κίνημα καταλήψεων, που παρουσιάστηκε στο Πανόραμα της φετινής Μπερλινάλε.
Ο Τόνι Γκάτλιφ χρειάστηκε μόνο μερικά λεπτά για να βρει την πρωταγωνίστριά του, τη νεαρή Αφρικανή Μπέτυ. Ο ρόλος της είναι ζωτικός, λέει ο Γκάτλιφ, για να εξασφαλίσει ότι οι «Αγανακτισμένοι» δεν θα απεικόνιζαν απλά τις απόψεις του σκηνοθέτη. Στην ταινία, η Μπέτυ φτάνει στην Ευρώπη προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, αλλά βρίσκει ακριβώς το αντίθετο, καθώς καταναλώνει την ενέργειά της από τη μία συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην άλλη. «Τη διάλεξα, γιατί είχε αυτή την αγνή και ουδέτερη ματιά για τον κόσμο. Ανακαλύπτει νέα πράγματα, χωρίς να ασκεί κριτική ή να εκφέρει γνώμη», λέει ο Γκάτλιφ.
Το πεντάλεπτο κάστινγκ είναι ενδεικτικό της ταχύτητας, με την οποία ο Γκάτλιφ κινήθηκε για να ολοκληρώσει και να κυκλοφορήσει τους «Αγανακτισμένους», εξαιτίας του έντονου στοιχείου της επικαιρότητας στην ταινία. «Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της ταινίας είναι ότι έγινε πολύ γρήγορα. Την έφτιαξα με δικά μου λεφτά. Το να βρεθεί χρηματοδότηση είναι μια διαδικασία που παίρνει χρόνια και αυτό δεν ήταν δυνατό με τους Αγανακτισμένους», αναφέρει ο σκηνοθέτης.
Το πρότζεκτ ξεκίνησε όταν ο Γκάτλιφ διάβασε το δοκίμιο του Στεφάν Εσέλ με τίτλο «Αγανακτήστε!», ένα γνωστό βιβλίο που καλεί σε μη-βίαιες διαμαρτυρίες ενάντια στον καπιταλισμό. «Όταν το διάβασα, ανακάλυψα πολλά θέματα που με συγκίνησαν και που με έβρισκαν σύμφωνο», αναφέρει.
Ο Γκάτλιφ δεν ήταν ο μόνος. Το ισχυρό πολιτικό μήνυμα του δοκιμίου παρακίνησε πολλούς συμμετέχοντες στα κινήματα των καταλήψεων σε όλη την Ευρώπη πέρυσι. Στην Ισπανία, το κίνημα των Indignados (Αγανακτισμένων) πήρε το όνομά του από τον τίτλο του δοκιμίου, όπως μεταφράστηκε στα ισπανικά.
«Αυτό που με ενδιέφερε ήταν το εξής: ποιος διαβάζει ένα τέτοιο βιβλίο και τι θα συμβεί αφού το διαβάσει;», λέει ο Γκάτλιφ, που πήρε τα δικαιώματα για την ταινία αμέσως μετά την έκδοση του βιβλίου στη Γαλλία, το Δεκέμβρη 2010».
Τον Ιανουάριο 2011, το κίνημα «Occupy» δεν μας ήταν ακόμα οικείο. «Περίμενα να συμβεί κάτι. Στις 15 Μαΐου συνέβη. Ξεκίνησε στην Ισπανία», αναφέρει. Το κίνημα εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά σε όλο τον κόσμο και ο Γκάτλιφ προχωρούσε μαζί του με μια κάμερα στο χέρι.
Ενώ οι προηγούμενες ταινίες του Γκάτλιφ συχνά επικεντρώνονται στις διακρίσεις εναντίον των Ρομά, ο Γκάτλιφ υποστηρίζει ότι η αλλαγή του σημείου εστίασης προς το κίνημα των καταλήψεων δεν βρίσκεται έξω απ’ το στοιχείο του. «Είναι το ίδιο πράγμα», λέει ο Γκάτλιφ συγκρίνοντας τους Ρομά με τους διαδηλωτές. «Υπάρχουν 500.000 άνθρωποι στο κίνημα που μετακινούνται. Ζουν σε αντίσκηνα. Είναι νομάδες. Οι Ρομά έχουν «καταλάβει» την Ευρώπη τα τελευταία 500 χρόνια».


Οι «Αγανακτισμένοι» και ο Αθίγγανος

Ο γαλλοαλγερινός σκηνοθέτης Τόνι Γκάτλιφ αποτίει φόρο τιμής σε όσους αντιστέκονται στην κοινωνική αδικία
Γιάννης Ζουμπουλάκης, Το Βήμα

Με το «Indignados» όπου «πρωταγωνιστούν» οι αγανακτισμένοι όλοι της Ευρώπης με πρώτους και καλύτερους του Συντάγματος, ο γαλλοτυνήσιος σκηνοθέτης Τόνι Γκάτλιφ αποτίει φόρο τιμής σε όσους αντιστέκονται στην κοινωνική αδικία. Το φιλμ ανοίγει το 14ο φεστιβάλ ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Στα τέλη του Ιουλίου του 2010, όταν ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί εκφώνησε τον περίφημο λόγο του στην Γκρενόμπλ στιγματίζοντας τους αθίγγανους Ρομά, ο Τόνι Γκάτλιφ ένιωσε ντροπή, οργή και αγανάκτηση. «Η αντίδραση ήταν άμεση» είπε πριν από λίγο καιρό ο γάλλος αλγερινής καταγωγής Αθίγγανος Γκάτλιφ στο Φεστιβάλ Βερολίνου. «Οι κατασκηνώσεις των Τσιγγάνων καίγονταν η μια μετά την άλλη, βόμβες μολότοφ κατέστρεφαν τα τρέιλέρ τους. Στο Παρίσι ένας άνθρωπος κάηκε ζωντανός μέσα στις φλόγες, παντού διωγμοί διά της βίας…». Το σοκ του Γκάτλιφ (πραγματικό όνομα Μισέλ Νταχαμνί) μπορούσε να εκφραστεί μόνον με έναν τρόπο, εκείνον που ξέρει πολύ καλά: τη δημιουργία μιας ταινίας.

Έτσι γεννήθηκε το «Indignados» («Αγανακτισμένοι»), που έδωσε την αφορμή για την επίσκεψη του Γκάτλιφ στο Φεστιβάλ Βερολίνου (η ταινία προβλήθηκε στο Πανόραμα). Με αυτό το ντοκυμαντέρ ο σκηνοθέτης ταινιών όπως το «Υπάρχουν ακόμα γελαστοί Τσιγγάνοι/ Gadjo dilo», το «Vengo» και «Εξόριστοι/ Exils», αποπειράθηκε έναν δραματοποιημένο απολογισμό των εξεγέρσεων σε όλη την Ευρώπη αναδεικνύοντας την κοινωνική παθογένεια, το οικονομικό αδιέξοδο και το αβέβαιο πεπρωμένο της Γηραιάς Ηπείρου. Μέσω της ματιάς της Μπέτι, μιας αφρικανής λαθρομετανάστριας στην Ευρώπη, ο θεατής οδηγείται σε εικόνες που προέρχονται από εξεγέρσεις σε διάφορες πόλεις της Γαλλίας, της Ισπανίας αλλά και της Ελλάδας.

Το «Indignados» πρόκειται να ανοίξει την αυλαία του προσεχούς 14ου Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα που θα αρχίσει την Παρασκευή 9 Μαρτίου και θα ολοκληρωθεί στις 18 του ιδίου μηνός. Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τιμήσει στο παρελθόν τον Γκάτλιφ παρουσιάζοντας ένα μεγάλο αφιέρωμα σε όλες τις ταινίες του.

Σημαντικό ρόλο στη δημιουργία των «Indignados» έπαιξε το μπεστ σέλερ «Αγανακτήστε!» του Στεφάν Εσέλ που έκανε τον Γκάτλιφ να νιώσει την «ειρηνική ανταρσία» που ο συγγραφέας αναφέρει.«Ηταν αναγκαίο να υιοθετήσω την άποψη μιας παράνομης μετανάστριας στην οποία αποκρυσταλλώνονται όλοι οι ανεπιθύμητοι της Ευρώπης»είπε ο Γκάτλιφ. «Σαν ένα φάντασμα αυτή η γυναίκα είναι το σύμβολο όλων όσοι έχουν απορριφθεί, εκείνων που η Ευρώπη δεν θέλει, των ανθρώπων που ονειρεύτηκαν την Ευρώπη ως μια χώρα που θα τους προστάτευε αλλά τελικά έπεσαν έξω».

Ο Γκάτλιφ προσπάθησε να μην επιτρέψει η ταινία του να γίνει προϊόν λαϊκισμού. Κινηματογράφησε μόνον τους ανθρώπους που ήθελαν να κοιτάξουν τον φακό της κινηματογραφικής μηχανής. Και τους κινηματογράφησε σιωπηλούς γιατί «το βλέμμα τους ήταν τόσο δυναμικό που δεν χρειαζόταν καν να μιλήσουν». Τοιουτοτρόπως απέφυγε να κινηματογραφήσει τα πρόσωπα των ελλήνων ή των γάλλων αστυνομικών πλην των τσολιάδων, των μόνιμων φρουρών της Βουλής, επειδή «βρίσκονται διαρκώς εκεί και φωτογραφίζονται από τους τουρίστες».

Για τον Τόνι Γκάτλιφ οι αγανακτισμένοι ούτε πολιτικοί είναι ούτε οικονομολόγοι. «Δεν είναι οι ειδικοί για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Βρίσκονται εκεί κατά χιλιάδες για έναν και μόνον λόγο: για να πουν όχι. Να πουν ότι απορρίπτουν ένα διεφθαρμένο και άδικο κοινωνικό σύστημα που βοηθά μόνον όσους έχουν χρήματα».
«Μου αρέσει να κινηματογραφώ την πραγματικότητα, αυτή τη σπάνια και πολύτιμη στιγμή που λέγεται "τώρα" αλλά με μυθοπλαστική φόρμα» δηλώνει ο Γκάτλιφ. «Στην Ελλάδα όταν τράβηξα ένα banner που έλεγε "Η κάμερα και η Δημοκρατία δεν πάνε μαζί" το έκανα για να αποδείξω ότι αυτός που το έγραψε κάνει λάθος, διότι υπάρχουν πολλές δημοκρατικές κάμερες μέσω των οποίων οι κινηματογραφιστές συλλαμβάνουν τη δική τους γωνία λήψης. Είναι η κάμερα της αμεσότητας που εξυπηρετεί το όραμα του σκηνοθέτη, όχι η αμεσότητα που εξυπηρετεί τον λαϊκισμό».

Οι «Αγανακτισμένοι» όλου του κόσμου ξανάρχονται στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Μια νεαρή Αφρικανή μετανάστρια, το ιδανικό θύμα του σύγχρονου καπιταλισμού, είναι η πρωταγωνίστρια, αλλά κυρίως το «όχημα», πάνω στο οποίο στήνεται η ταινία ντοκιμαντέρ Indignados- Αγανακτισμένοι του Τόνι Γκάτλιφ, που θα προβληθεί ως εναρκτήρια στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, που ξεκινά την ερχόμενη Παρασκευή 9 Μαρτίου, στη Θεσσαλονίκη.
Το διεθνές κίνημα των «αγανακτισμένων» - το πλέον σύγχρονο, πολυσυζητημένο και επίκαιρο θέμα - είναι και το θέμα του ομότιτλου ντοκιμαντέρ που έλαβε την έμπνευσή του από το βιβλίο-μπεστ σέλερ ("Αγανακτήστε") που έγραψε προ δύο ετών ο 95χρονος, σήμερα, Γάλλος διανοούμενος Στεφάν Εσσέλ.
«Στην Ελλάδα, τη Γαλλία ή την Ισπανία οι διεκδικήσεις είναι πολύ ετερόκλητες: κατά της ανεργίας, της εργασιακής ανασφάλειας και της διαφθοράς, κατά των εκτροπών της δημοκρατίας, κατά των επιπτώσεων των πολιτικών λιτότητας, για καλύτερη αντιπροσώπευση των λαών, κατά των υπερβολών του καπιταλισμού», δήλωνε πρόσφατα ο Στεφάν Εσσέλ, σχολιάζοντας τα κινήματα των «Αγανακτισμένων» της προηγούμενης διετίας.
Το 2010 έγραψε και κυκλοφόρησε το περίφημο «Αγανακτήστε», ένα βιβλιαράκι μόλις 30 σελίδων, με το οποίο καλούσε τους σύγχρονους νέους να εξεγερθούν ειρηνικά εναντίον των, κατά την κρίση του, τεσσάρων μεγάλων πληγών της σύγχρονης ανθρωπότητας: της κοινωνικής αδικίας, της δικτατορίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, της καταπίεσης των μειονοτήτων και της οικολογικής καταστροφής.
Η πρόταση-προτροπή του γερμανοεβραϊκής καταγωγής Εσσέλ, αλλά και οι εκατοντάδες διαδηλώσεις των «Αγανακτισμένων» - κάθε εθνικότητας και μορφής- ενέπνευσαν το Γαλλοαλγερινό σκηνοθέτη Τόνι Γκάτλιφ (το ψευδώνυμο του Michael Dahamani) να γυρίσει το ντοκιμαντέρ «Indignados» .
«Η πτώση του καπιταλιστικού συστήματος οδηγεί τους λαούς σε κρίση και δυσκολεύει τη ζωή για εκατομμύρια ανθρώπους που αναγκάζονται στην ανεργία και τη φτώχεια. Οι σκοτεινές στιγμές που ζούμε μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμη χειρότερες καταστάσεις, στην αύξηση της ξενοφοβίας και της ρατσιστικής βίας σε ένα πόλεμο πολιτισμών που θα στρέψει τα έθνη το έναν ενάντια στο άλλο. Το σινεμά, όπως η λογοτεχνία, η μουσική και οι άλλες τέχνες, πρέπει να σταθεί εμπόδιο», δήλωνε ο Τόνι Γκάτλιφ πρόσφατα στο Βερολίνο, όπου η ταινία του έκανε παγκόσμια πρεμιέρα.
Στην ταινία, η «Μπέτυ» (το όνομα της Αφρικανής μετανάστριας-πρωταγωνίστριας της ταινίας) εκβράζεται σε μια ελληνική παραλία, κινείται μεταξύ των καταυλισμών παράνομων μεταναστών στο λιμάνι της Πάτρας, ελληνικών τμημάτων μεταγωγών, φυλακών κι από κει στο Παρίσι, την Αίγυπτο, πίσω στην Ελλάδα, την Ισπανία, όπου συναντά «αγανακτισμένους». Έτσι, σε μια ταινία 88 λεπτών που ισορροπεί μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας καταγράφεται το σήμερα της Ευρώπης.
Η ταινία του Τόνι Γκάτλιφ θα προβληθεί ως εναρκτήρια του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το βράδυ της ερχόμενης Παρασκευής 9 Μαρτίου, στην αίθουσα του κινηματογράφου «Ολύμπιον» .
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΜΠΕ


Αγανακτισμένοι: Κριτική της ταινίας
Jordan Mintzer, 2/10/2012

Το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Τόνι Γκάτλιφ είναι εμπνευσμένο από το μπεστ σέλερ του 94χρονου Στεφάν Εσέλ με τίτλο «Αγανακτήστε!».
Η ταινία «Αγανακτισμένοι» είναι ένα ακτιβιστικό ντοκουδράμα του Τόνι Γκάτλιφ, εμπνευσμένο από το βιβλίο του Στεφάν Εσέλ Indignez-vous! (Αγανακτήστε!). Έχοντας ως θέμα μια αφρικανή μετανάστρια που προσπαθεί να τα βγάλει πέρα σε μια αφιλόξενη Ευρώπη, η ταινία συνδυάζει δραματοποιημένα στοιχεία και λήψεις από τα κινήματα διαμαρτυρίας στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ελλάδα. Οι εικόνες ενισχύονται από το –ως συνήθως- εμπνευσμένο soundtrack του Γκάτλιφ.

Το 32σέλιδο βιβλίο του Έσελ που αρχικά δημοσιεύτηκε το 2010 στη Γαλλία και έκτοτε μεταφράστηκε σε πάνω από 10 γλώσσες (συμπεριλαμβανομένων των ισπανικών, από τα οποία το κίνημα των αγανακτισμένων πήρε το όνομά του - Indignados). Καλώντας τους Γάλλους να ξεσηκωθούν και να απορρίψουν ένα status quo, που κυριαρχείται από συντηρητικούς κροίσους και πανίσχυρες τράπεζες, η ταινία επισημαίνει τη βάναυση μεταχείριση των παράνομων μεταναστών, που φτάνουν στις ακτές της Γαλλικίας σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.

Παραθέτοντας σε υπέρτιτλους φράσεις απ’ το βιβλίο του Έσελ για να συνοδεύσουν τη δράση, ο Γκάτλιφ παρουσιάζει με χαλαρή αφηγηματική δομή την ιστορία της Μπέτυ, η οποία με οδυνηρό τρόπο βρίσκει το δρόμο της στην Ευρώπη, καθώς μια σειρά αντικαπιταλιστικών διαδηλώσεων συνταράσσει τις μεγαλύτερες πόλεις της ηπείρου. Φτάνοντας στην Ελλάδα, τη συλλαμβάνει η αστυνομία, της παίρνουν αποτυπώματα και, όταν την απελευθερώνουν, καταφέρνει να πάει στο Παρίσι και από ‘κει στη Μαδρίτη, όπου έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τους ακτιβιστές που καλούν για ανατροπή στην κυριαρχούμενη από την αγορά κοινωνία της Ισπανίας.

Ο αλγερινής καταγωγής σκηνοθέτης επιδεικνύει πολλή ενέργεια στην ταινία, χρησιμοποιώντας κινητή HD κάμερα, για να αποτυπώσει εικόνες της ξεχασμένης απ’ την Ευρώπη τάξης των μεταναστών. Οι σκηνές γυρισμένες στις παράγκες και τις αποβάθρες της Αθήνας είναι ιδιαίτερα δυνατές. Χαρακτηριστικό στοιχείο της ταινίας, όπως και των υπόλοιπων ταινιών του Γκάτλιφ, είναι το πλούσιο soundtrack, που συντελεί σε ένα συναρπαστικό αποτέλεσμα.