Στην Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, στο κατάστημα με είδη δώρων που ανήκει στον Ούγκο Μάτουσεκ, εργάζεται ο εργένης Αλφρέντ Κράλικ, ο οποίος θεωρείται πολύ καλός και έμπειρος πωλητής. Κάποια μέρα έρχεται και ζητά εργασία από τον Μάτουσεκ μια κοπέλα, η Κλάρα Νόβακ. Ο Μάτουσεκ την προσλαμβάνει, αλλά αυτό δεν αρέσει καθόλου στον Κράλικ, ο οποίος νιώθει αντιπάθεια για τη νέα του συνάδελφο. Στη συνέχεια η αντιπάθεια γίνεται αμοιβαία ανάμεσά τους. Παρεπιπτόντως, ο μοναχικός Κράλικ έχει συνεχή αλληλογραφία με μια γυναίκα που έχει ερωτευτεί αλλά δεν έχει δεί ποτέ του! Έχει προγραμματίσει ένα βραδυνό ραντεβού μαζί της για να γνωριστούν επιτέλους, αλλά και να της ζητήσει να παντρευτούν. Δεν το έχει πει στον Μάτουσεκ γιατί αν το μάθει θα τον απολύσει. Το βράδυ πηγαίνει στο μπάρ όπου έχουν δώσει ραντεβού (μαζί είναι και ο φίλος του, Πίροβιτς), αλλά διαπιστώνει έκπληκτος ότι η κοπέλα που περιμένει να γνωρίσει είναι η Κλάρα! Ντροπιασμένος και φοβούμενος την ανεργία, αποφασίζει να μην αποκαλύψει στην Κλάρα την ταυτότητά του. Αλλά η Κλάρα θέλει οπωσδήποτε να τον γνωρίσει γιατί και αυτή είναι ερωτευμένη μαζί του…

Η καλύτερη αισθηματική κομεντί που γυρίστηκε ποτέ!

Με τις απολαυστικές ερμηνείες των Τζίμι Στιούαρτ και Μάργκαρετ Σάλιβαν.

Από τον «κομψό μάγο της οθόνης» Έρνστ Λούμπιτς.

Βασισμένη στο έργο Parfumerie του θεατρικού συγγραφέα Miklos Laszlo.

Ένα μικρό αριστούργημα που μιλάει με ζεστασιά όχι μόνο για τις σχέσεις εργοδότη – υπαλλήλου (με την αιώνια εκμετάλλευση) αλλά και για ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν νικώντας το αρνητικό κλίμα του κόσμου και την ανεργία.

Ένα ανθρώπινο έργο που δεν παύει να είναι διαχρονικό και αξέχαστο. Θαυμάσιο σενάριο, όμορφη σκηνοθεσία (σε μια από τις κορυφαίες στιγμές του Λιούμπιτς) και πολύ καλές ερμηνείες δίνουν πολλά - και με γενναιοδωρία - σε μια από τις πιο ανθρώπινες, όμορφες και ουσιαστικές κομεντί που μας έδωσε το σινεμά.

Το 1998, η ταινία του Λιούμπιτς διασκευάστηκε με τον τίτλο «Έχετε μήνυμα στον υπολογιστή σας», με πρωταγωνιστικό ζευγάρι τον Τόμ Χάνκς και την Μέγκ Ράιαν.


Το μαγαζί της γωνίας (The shop around the corner)
Του Χρήστου Ζαφειριάδη

Παρευρισκόμενο ανάμεσα στη δύση των οικονομοπληγμένων ‘30s και την αυγή των προ/μετα/πολεμικών ‘40ς, η ταινία του Lubitsch καταφέρνει να αναπνέει με μεγάλη ευκολία ανάμεσα στα επίσης οικονομοπληγμένα ’010s και τα χρόνια που θα τα ακολουθήσουν. Γεγονός που δεν την καθιστά σπουδαία, αναδεικνύει όμως την εσωτερική δύναμη που κρύβει μέσα του ο κινηματογράφος, νικώντας τον φθοροποιό χρόνο ο οποίος δεν χαρίζεται σε κανέναν από εμάς.

Το «Shop Around the Corner» ακολουθεί τα γεγονότα μέσα και έξω από ένα… shop around the corner στη Βουδαπέστη, το οποίο εμπορεύεται είδη ταξιδίου, δώρα και αξεσουάρ για άντρες και γυναίκες. Ως εκ τούτου, άντρες και γυναίκες είναι και οι μικρουπάλληλοί τους οποίους απασχολεί. Μικρουπαλλήλοι οι οποίοι εν μέσω μιας αιωρούμενης οικονομικής ανισορροπίας, πυκνά συχνά σκύβουν το κεφάλι στις εντολές του αυστηρού ιδιοκτήτη, πάντα όμως με το χαμόγελο στο πρόσωπό τους. Ένα χαμόγελο το οποίο ευωδιάζει την βεβαρημένη ατμόσφαιρα και που ο Lubitsch μάλλον χρησιμοποιεί περισσότερο ως εργαλείο και λιγότερο ως συμπλήρωμα των έξυπνων διαλόγων.

Ανάμεσα στους υπαλλήλους βρίσκεται και ο Alfred (η καριέρα του James Stewart μόλις είχε αρχίσει να απογειώνεται) στον χαρακτήρα του οποίου αντανακλούνται δύο σημαντικά χαρακτηριστικά. Από την μία αναγνωρίζεις έναν άνθρωπο με εμπιστοσύνη στον εαυτό του, τον οποίο δύσκολα μπορείς να φοβίσεις (και να λυγίσεις) και από την άλλη στο πρόσωπο αυτού του νέου διαφαίνεται η πειθαρχημένη ανασφάλεια της μοναξιάς. Μια ανασφάλεια η οποία αντίκειται στο χριστουγεννιάτικο κλίμα της ταινίας (Χριστούγεννα στη Βουδαπέστη δεν έχω κάνει αλλά φαντάζομαι η μοναξιά πονάει παντού το ίδιο εκείνους που θέλησαν να έχουν κάποιον δίπλα τους και δεν τα κατάφεραν) και που ο Alfred προσπαθεί να πολεμήσει μέσω μιας ανώνυμης αλληλογραφίας. Να παρατηρήσω εδώ ότι η αλληλογραφία εκείνη την εποχή δεν είχε την μορφή που έχει σήμερα. Τότε δεν υπήρχαν τα emails, το facebook και η αδιακριτικότητα του Skype για να έρχονται σε επαφή οι ανά τον κόσμο ανώνυμοι ρομαντικοί. Μονάχα ένα φύλλο χαρτί, δυο κουβέντες γραμμένες και η φαντασία του καθενός να πλάθει ό,τι επιθυμούσε. Και να ονειρεύεται, ελεύθερη υποθέτω.

Κάπως έτσι ξεκινάει ένα εξόχως απολαυστικό παιχνίδι ρόλων, μιας και η άλλη πλευρά της αλληλογραφίας βρίσκεται στο στενό περιβάλλον του Alfred (έξοχη η Margaret Sullavan στον ρόλο της μαζεμένης πλην όμως διαθέσιμης νεαρής). Ένα παιχνίδι που δίνει την ευκαιρία στον Lubitsch να ξετυλίξει για ακόμα μια φορά τον screwball χαρακτήρα που τόσο αγαπήθηκε εκείνη την εποχή, ενώ ταυτόχρονα του δίνεται η δυνατότητα να αφυπνίσει συνειδήσεις, ταλαντευόμενος ανάμεσα στις έννοιες της χαράς και την λύπης, την μοναξιάς και της ελπίδας, του πλούτου των αγαθών και του πλούτου την συντροφικότητας.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως οι ολιγοπληρωμένοι υφιστάμενοι, παρουσιάζονται ευδιάθετοι και πρόθυμοι, ενώ ο μεγαλέμπορος ιδιοκτήτης έρχεται αντιμέτωπος με μια αυτοκτονική απόρριψη του προσωπικού του περίγυρου.
Και ενώ η ιστορία, η μοίρα και η τύχη αποκαλύπτουν τους σκοπούς τους, τόσο στους πρωταγωνιστές όσο και στον θεατή, η αλήθεια που αναπνέει στην ταινία έρχεται σιγά-σιγά στην επιφάνεια. Το μεγαλύτερο μέρος της δράσης δεν βρίσκεται μέσα στο μικρό μαγαζάκι, γεγονός που επιβεβαιώνει εκείνους που από πάντα πίστευαν ότι σπίτι δεν είναι εκεί που τρως και κοιμάσαι αλλά εκεί που βρίσκονται όλα όσα αγαπάς και σε κάνουν να νιώθεις ζωντανός, δωρίζοντάς σου γενναιόδωρα χαμόγελο και χαρά. Χαρά, η οποία ενισχύεται με την σειρά της από το χριστουγεννιάτικο κλίμα της Βουδαπέστης, δίνοντας την δυνατότητα στον Lubitsch να «υπερηφανεύεται», ακόμα και σήμερα, για μια από την απολαυστικότερες ταινίες του.


Ένα μαγαζί στη Βουδαπέστη Του D. Server
Μια ρομαντική κομεντί του Έρνστ Λιούμπιτς ποτέ δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη, ιδιαίτερα όμως το «The Shop Around the Corner» είναι σίγουρα ένα από τις πιο γλυκές και πιο ρομαντικές κομεντί της «χρυσής» εποχής του Χόλιγουντ. Ο Έρνστ Λιούμπιτς λοιπόν. Μόλις πριν από ένα χρόνο (1939) μας είχε χαρίσει άλλο ένα εξαιρετικό φίλμ, την «Νινότσκα». Αλλά και στο «Μαγαζάκι της γωνίας» (ελληνικός τίτλος) αυτός ο σπουδαίος μάστορας της κάμερας σκηνοθετεί με το περίφημο «άγγιγμά» του αλλά και με μεγάλες δόσεις συναισθηματισμού, που κάνουν αυτήν την ταινία υπέροχη. Την ιστορία που μας διηγείται το «The Shop Around The Corner» θα την συναντήσουμε και σε άλλες εκδοχές της, όπως π.χ. στο μιούζικαλ «In The Good Old Summertime» με πρωταγωνίστρια την Τζούντι Γκάρλαντ, αλλά φυσικά και στην σύγχρονη διασκευή της ταινίας του Λιούμπιτς, που παρουσιάστηκε το 1998 με τον τίτλο «Έχετε μήνυμα στον υπολογιστή σας» και με πρωταγωνιστικό ζευγάρι Τόμ Χάνκς και Μέγκ Ράιαν. Αυτές οι ταινίες ωστόσο δεν μπορούν με τίποτα να συγκριθούν με το κομψοτέχνημα του Λιούμπιτς, από όποια πλευρά κι αν το δει κανείς. Ας έρθουμε τώρα στους δύο πρωταγωνιστές του φιλμ. Κατ’ αρχάς ο Τζέιμς Στιούαρτ, ο οποίος εξελισσόταν εκείνο τον καιρό σε μεγάλο αστέρι του Χόλιγουντ, είχε κερδίσει ήδη ένα Όσκαρ για την ερμηνεία του στην ταινία του Κιούκορ «The Philadelphia story». Η ερμηνεία του όμως στο «The Shop Around The Corner» είναι πολύ καλύτερη, πέραν πάσης αμφιβολίας. Υπάρχει στον ρόλο του μια δόση δράματος, πολύς ρομαντισμός και πάρα πολύ συναίσθημα. Και είναι αλήθεια ότι τα χειρίζεται όλα τέλεια στην ερμηνεία του. Το δεύτερο πρόσωπο της ιστορίας είναι η Μάργκαρετ Σάλλιβαν. Ερμηνεύει τον άγνωστο έρωτα του Κράλικ. Πολύ γλυκιά παρουσία. Ο Φράνκ Μόργκαν ερμηνεύει την βαριά περσόνα του καταστηματάρχη Μάτουσεκ. Σίγουρα θα έχετε συναντήσει έναν τέτοιον όσοι εργάζεστε σε καταστήματα. Μην ξεχάσουμε και τον Φέλιξ Μπρέσαρτ, του οποίου οι υπέροχοι μανιερισμοί είναι ένας επιπλέον λόγος για να απολαύσει κανείς την ταινία. Το μέρος που εκτυλίσσεται η ιστορία είναι η Βουδαπέστη, όπου βρίσκεται το κατάστημα με είδη δώρων Matuschek & Company. Ο Κράλικ (Στιούαρτ) είναι ο πιο έμπιστος υπάλληλος εκεί. Ο ιδιοκτήτης Μάτουσεκ (Μόργκαν) υποψιάζεται ότι κάποιος υπάλληλός του έχει ερωτική σχέση με την γυναίκα του. Πιστεύοντας ότι αυτός είναι ο Κράλικ, αναζητά αφορμές για να τον διώξει. Επιπλέον, προσλαμβάνει και την Κλάρα (Σάλλιβαν), η οποία καυγαδίζει με τον Κράλικ για το ο,τιδήποτε. Εκτός απότ α προβλήματά του στο κατάστημα, ο Κράλικ διατηρεί ερωτική αλληλογραφία με μια κοπέλα που δεν έχει δει ποτέ του! Όταν κάποια στιγμή πηγαίνει να την συναντήσει, φαντάζεστε το σοκ που παθαίνει όταν βλέπει πως η κοπέλα αυτή είναι η Κλάρα! Είναι αδύνατον να πάει και να της πεί ότι αυτός είναι ο άνδρας που περιμένει. Φυσικά στο τέλος της ταινίας ο καθένας ανακαλύπτει την αλήθεια για τα πάντα…

Το «The Shop Around The Corner» είναι φτιαγμένο με όλα τα υλικά που χρειάζονται για να γίνει μια σπουδαία χολιγουντιανή ταινία. Τους ηθοποιούς που εμφανίζονται εδώ μπορούμε να τους δούμε και σε άλλες ταινίες της ίδιας περιόδου, το ίδιο σημαντικές και σπουδαίες. Ενδεχομένως το «The Shop Around The Corner» να μην είχε αποσπάσει από το κοινό της εποχής την προσοχή που του άξιζε, λόγω της (ταυτόχρονης σχεδόν) παρουσίας άλλων διασημότερων ταινιών, όπως το «The Philadelphia story» ή τον «Μάγο του Οζ». Αυτό όμως τίποτα δεν αφαιρεί από την αξία της, αφού όσο περνά ο καιρός τόσο περισσότερους φίλους αποκτά το διαμαντάκι αυτό του Λιούμπιτς.