Σ’ ένα μικρό χωριό, λίγο πριν ξεσπάσει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, καταφθάνει η καινούρια δασκάλα, η Μυρτώ Θεοδώρου, για να αντικαταστήσει τον γερασμένο πια δάσκαλο. Γεμάτη αγάπη για τη δουλειά της και για τα μικρά παιδιά, προσπαθεί να εφαρμόσει ένα καινούριο εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς καταπιεστικά μέτρα. Όμως, οι γονείς δεν εγκρίνουν τις νέες αυτές μεθόδους της. Μάλιστα, η κατακραυγή εναντίον της κορυφώνεται όταν γίνεται γνωστός ο δεσμός της με τον Στέφανο, τον γιο του προέδρου του χωριού. Τη μέρα, που το ερωτευμένο ζευγάρι, παντρεύεται κηρύσσεται ο πόλεμος και ο Στέφανος φεύγει για να υπηρετήσει την πατρίδα. Γρήγορα όμως τα νέα, που φτάνουν από το Μέτωπο είναι δυσάρεστα καθώς ο Στέφανος σκοτώνεται και η Μυρτώ μένει μόνη, με πολλούς από τους συγχωριανούς να της κάνουν τη ζωή δύσκολη. Τα χρόνια της γερμανικής κατοχής είναι πολύ σκληρά και η νεαρή δασκάλα αφοσιώνεται στους μαθητές της, έχοντας φύλακα - άγγελο τον συνάδελφό της, Άγγελο, που έχει μετατεθεί στο χωριό για χάρη της…
Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στη Μακρινίτσα του Πηλίου.
«Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά» ήταν η τρίτη πιο εμπορική ταινία στην ιστορία του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, μετά τις «Υπολοχαγός Νατάσα» του Νίκου Φώσκολου και «Η Αρχόντισσα και ο Αλήτης» του Ντίνου Δημόπουλου, έχοντας «κόψει» 739.001 εισιτήρια.
