Το χειμώνα του 1952, οι Βρετανικές αρχές εισέβαλαν στο σπίτι του μαθηματικού κι αναλυτή Άλαν Τιούρινγκ, και τον συνέλαβαν για «απρεπή συμπεριφορά», μια κατηγορία που αργότερα θα οδηγούσε στην καταδίκη του με την κατηγορία της ομοφυλοφιλίας- ωστόσο κανείς δε γνώριζε ότι επρόκειτο για ένα πρωτοπόρο και ιδιοφυή επιστήμονα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου είχε καθοδηγήσει με επιτυχία μια ομάδα επιστημόνων, κι «έσπασε» τον κώδικα της περίφημης Γερμανικής μηχανής Enigma. Ένα στοιχειωτικό πορτραίτο ενός σπουδαίου και παράλληλα περίπλοκου ανθρώπου, στον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι οφείλουν τη ζωή τους.

Υποψήφια για πέντε χρυσές σφαίρες, καλύτερης ταινίας, σεναρίου, μουσικής, πρώτου ανδρικού και δεύτερου γυναικείου ρόλου

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΜΙΜΗΣΗΣ είναι το πορτραίτο της ζωής και του έργου, ενός αφανή ήρωα, του Άλαν Τιούρινγκ. Οι Μπενεντίκτ Κάμπερμπατς και Κίρα Νάιτλι, πρωταγωνιστούν ανάμεσα σε ένα εξαιρετικό καστ: Μάθιου Γκουντ, Μαρκ Στρονγκ, Ρόρι Κινίαρ, Τσαρλς Ντανς, Άλεν Λιτς και Μάθιου Μπερντ.

Ο Νορβηγός Μόρτεν Τίλντουμ, υποψήφιος για BAFTA το 2012, για το “Headhunters”, σκηνοθετεί σε σενάριο του Γκράχαμ Μουρ, βασισμένο στο βιβλίο του Άντριου Χότζες: «Άλαν Τιούρινγκ: Το Αίνιγμα». Στη Διεύθυνση Φωτογραφίας βρίσκεται ο Όσκαρ Φάουρα (“The Impossible”), στο μοντάζ ο Γουίλιαμ Γκόλντενμπεργκ (Όσκαρ για το “Argo”), στο σχεδιασμό παραγωγής η Μαρία Τζίρκοβιτς (“Tinker Tailor Soldier Spy”), στα κοστούμια ο Σάμι Σέλντον Ντίφερ (“Kick-Ass”), στο μακιγιάζ η Ιβάνα Πρίμορακ (“Anna Karenina”), ενώ τη μουσική υπογράφει ο Αλεξάντρ Ντεπλά.

Η ταινία γυρίστηκε στην Αγγλία για οχτώ εβδομάδες, σε διάφορες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένου μιας Βικτωριανής έπαυλης στην οποία έζησε ο Ίαν Φλέμινγκ, το σταθμό King’s Cross, τη Σχολή Σέρμπορν, όπου φοίτησε ο Τιούρινγκ, και το ίδιο το κέντρο στο οποίο έσπασε ο κώδικας: το πάρκο Μπλέτσλι.


ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
1927, Σχολή Σέρμπορν, Ντόρσετ, Αγγλία: Ο 15χρονος Άλαν Τιούρινγκ είναι ντροπαλός, μοναχικός και τον παρενοχλούν οι συμμαθητές του. Μετά από μήνες μίζερης ζωής, έρχεται να τον σώσει ο 16χρονος Κρίστοφερ Μόρκομ, που τον βοηθά να ενταχθεί στο σύνολο. Του μαθαίνει επίσης τα μυστικά της κρυπτογραφίας, τα οποία ο Άλαν δέχεται με ενθουσιασμό. Άριστοι και οι δύο στα μαθηματικά, επικοινωνούν πλέον με δικό τους κώδικα. Ο Κρίστοφερ φεύγει για διακοπές με τους γονείς του, αλλά δε ξαναγυρίζει. Σύντομα, ο Άλαν θα μάθει ότι ο καλός του φίλος πέθανε από φυματίωση, πίνοντας μολυσμένο γάλα, και κλείνεται ξανά στον εαυτό του.

1939, Πάρκο Μπλέτσλι, Κομητεία Μπάκινγχαμ, Αγγλία: ο Τιούρινγκ καταφθάνει στη Βικτωριανή έπαυλη όπου έχει συνάντηση με τον επικεφαλή της απόρρητης κυβερνητικής ομάδας κώδικα και κρυπτογραφίας, Άλαστερ Ντένιστον. Η συνέντευξη δεν πηγαίνει καλά. Ο Ντένιστον βρίσκει τον απόφοιτο του Κέμπριτζ, ιδιαίτερα αλαζόνα κι ετοιμάζεται να τον διώξει όταν εκείνος αναφέρει τη γερμανική μηχανή Αίνιγμα. Ο Ντένιστον του λέει ότι είναι αδύνατο να αποκρυπτογραφηθεί, κι ο Τιούρινγκ απαντάει ότι θα έπρεπε να τον αφήσει τουλάχιστον να δοκιμάσει.

Ο Τιούρινγκ συναντά τους υπόλοιπους νεοσύλλεκτους, τον αρχηγό της ομάδας και παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι Χιου Αλεξάντερ, τον Τζον Κέρνκρος, Σκωτσέζο μαθηματικό, τον Πίτερ Χίλτον, πρώιμο απόφοιτου του Όξφορντ και τους γλωσσολόγους Φέρμαν και Ρίτσαρντς. Ο Τιούρινγκ επισημαίνει ότι δεν είναι ομαδικός παίκτης, κι ο επικεφαλής της νεοσύστατης τότε MI6, Στιούαρτ Μένζις, τονίζει ότι πεθαίνουν άνθρωποι όσο εκείνοι συζητούν.

Ο Τιούρινγκ γράφει στον Ουίνστον Τσώρτσιλ, εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια του για το σκηνικό στο Μπλέτσλι, κι εκείνος διατάζει να αναλάβει την ομάδα άμεσα. Ο Τιούρινγκ με τη βοήθεια της MI6 κάνει ένα διαγωνισμό για να ενδυναμώσει την ομάδα μετά την αποχώριση των Φέρμαν και Ρίτσαρντς. Προς αμηχανία όλων, κερδίζει ένα κορίτσι, η απόφοιτος του Κέμπριτζ, Τζόαν Κλαρκ.

Ο Τιούρινγκ την τοποθετεί στην ομάδα και μοιράζεται μαζί της μυστικά για τη μηχανή Enigma. Ο ίδιος εργάζεται παθιασμένα στη δική του μηχανή αποκρυπτογράφησης που ονομάζει Christopher, αγνοώντας τους συναδέλφους του. Ο Ντένιστον προσπαθεί να κλείσει για πάντα το μηχάνημα, και η Κλαρκ απειλεί να παραιτηθεί, όταν ο Τιούρινγκ σε απόγνωση τη ζητά σε γάμο. Δέχεται, αν και γνωρίζει ότι ο Τιούρινγκ είναι ομοφυλόφιλος, και απογοητεύεται βαθιά όταν εκείνος το ακυρώνει για να τη σώσει από την έρευνα για τη μηχανή.

Ξαφνικά έρχεται μια ανακάλυψη. Η ομάδα παρατηρεί ότι επαναλαμβάνονται λέξεις στα μηνύματα των Γερμανών, κι ο Τιούρινγκ ανακαλύπτει ότι όλα τα μηνύματα περιέχουν τη φράση “Heil Hitler!” Η Enigma μπορεί να σπάσει!

Παρόλο που το τέλος είναι κοντά ο Τιούρινγκ επιμένει ότι ο εχθρός δε πρέπει να μάθει ότι έσπασε ο κώδικας, διαφορετικά η μηχανή Enigma θα αντικατασταθεί. Επιμένει να μείνει κρυφό από τους συμμάχους μέχρι να τελειοποιηθεί η αποκωδικοποίηση.

Με το κωδικό όνομα”Ultra”, το Πάρκο Μπλέτσλι γίνεται η μεγαλύτερη βάση των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών , ενώ η ομάδα μπορεί σύντομα να επιστρέψει στο σπίτι της.

1952, Μάντσεστερ, Αγγλία: Έπειτα από μια καταγγελία για ληστεία, η αστυνομία καταφθάνει στο σπίτι ενός καθηγητή Πανεπιστημίου. Ο επιθεωρητής Νοκ βρίσκει περίεργη τη συμπεριφορά του καθηγητή και πιστεύει ότι κάτι κρύβει. Σύντομα ο Τιούρινγκ συλλαμβάνεται για «άσεμνη συμπεριφορά». Ο επιθεωρητής τον ανακρίνει, κι ανακαλύπτωντας την αλήθεια, αρρωσταίνει με την ιδέα της καταδίκης του.

Η Κλαρκ τον επισκέπτεται, για να βρει μόνο ένα φάντασμα του εαυτού του, θολωμένο από τα συνθετικά οιστρογόνα, τα οποία ο ίδιος επέλεξε ως «θεραπεία» για την ομοφυλοφιλία, για να αποφύγει τη φυλάκιση. Εργάζεται ακόμα στη βελτίωση της μηχανής Christopher, αλλά αδυνατεί να λύσει ακόμη κι ένα σταυρόλεξο.

1954: Η αστυνομία καταφτάνει και πάλι στο σπίτι του Τιούρινγκ. Ο ιδιοφυής επιστήμονας έχει αυτοκτονήσει- ένα μισοφαγωμένο μήλο με κυάνιο βρίσκεται δίπλα στο κρεβάτι του.

Η μηχανή του δεν τελειοποιήθηκε ποτέ, αλλά πυροδότησε ένα καινούριο πεδίο έρευνας, σε αυτό που αποκαλούνταν «Μηχανές Τιούρινγκ». Σήμερα, τις ονομάζουμε «υπολογιστές».


Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΛΑΝ ΤΙΟΥΡΙΝΓΚ

Η αληθινή, άλλα άγνωστη στο ευρύτερο κοινό, ιστορία του Άλαν Τιούρινγκ απλώθηκε ραγδαία στο Χόλιγουντ το Δεκέμβριο του ’11. Το σενάριο του Γκράχαμ Μουρ τοποθετήθηκε πρώτο στη «μαύρη λίστα» των παραγωγών, των σεναρίων που τους άρεσε περισσότερο αλλά δεν είχαν ακόμη προχωρήσει.

Η ιστορία του σεναρίου είναι πιο πλούσια απ’όσο γνωρίζουν αρκετοί. Το 2009, οι παραγωγοί Νόρα Γκρόσμαν και Ίντο Οστρόβσκι είδαν σε ένα δελτίο μια ομιλία του πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν, στην οποία απολογήθηκε δημόσια εκ μέρους της Βρετανικής Κυβέρνησης για τη μεταχείρηση του Άλαν Τιούρινγκ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μη γνωρίζοντας ποιός είναι ο Άλαν Τιούρινγκ, ξεκίνησαν την έρευνα, κι ανακάλυψαν μια τρομερή ιστορία άγνωστη στον κόσμο. Έσπευσαν άμεσα για τα δικαιώματα του μυθιστορήματος του Άντριου Χότζες κι άρχισαν οι συζητήσεις, στις οποίες παρευρισκόταν κι ο Γκράχαμ Μουρ. Ο Μουρ είχε ως έμπνευση του μία μέθοδο που έγραψε ο ίδιος ο Τιούρινγκ για να διευκρινήσει αν κάποιος είναι μηχανή ή άνθρωπος. Μία σειρά δοκιμών, αλλά για τον ίδιο ένα παιχνίδι- Το Παιχνίδι της Μίμησης.

«Είναι μια απίστευτη ιστορία», λέει ο Μουρ. «Είναι από αυτές που αν τις επινοούσες, κανείς δε θα σε πίστευε. Ένας ιδιοφυής άνθρωπος, αυτός που επινόησε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, τον ίδιο άνθρωπο κυνήγησε η κυβέρνηση επειδή ήταν ομοφυλόφιλος και κατέληξε να αυτοκτονήσει. Είναι σοκαριστικό ότι είναι αληθινή ιστορία».

«Είχαμε πολλούς υποψήφιους αρχικά για τη σκηνοθεσία», αναφέρει ο Σουόρτζμαν, ένας από τους παραγωγούς της ταινίας. «Γνωρίζαμε ότι έπρεπε τα γυρίσματα να γίνουν στην Αγγλία, για να φαίνεται αυθεντική. Προς έκπληξη όλων, ήταν ένας Νορβηγός που έδειχνε την καλύτερη κατάνοηση των χαρακτήρων- ο Μόρτεν Τίλντουμ μας άφησε άφωνους».

«Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ιστορία, που είναι ταυτόχρονα φόρος τιμής σε όποιον είναι διαφορετικός», λέει ο Τίλντουμ. «Ο Τιούρινγκ βρέθηκε αντιμέτωπος με μια τρομερή αδικία, αλλά ποτέ δε συμβιβάστηκε. Ο κόσμος μας είναι καλύτερος, επειδή εκείνος υπήρξε τόσο γενναίος».

Ο Γκράχαμ Μουρ συνοψίζει τα συναισθήματα όλων όσω συμμετείχαν στην ταινία: «Η ιστορία του Άλαν Τιούρινγκ είχε τραγικό τέλος, αλλά θέλαμε να κάνουμε μια ταινία που θα τιμούσε τη ζωή και το έργο του. Ελπίζουμε το κοινό να έρθει κοντά σε αυτή την προσωπικότητα. Δε μοιάζει με κανέναν άνθρωπο που θα γνωρίζαμε, και θέλαμε το κοινό να τον γνωρίσει, να τον κατανοήσει, να σκεφτεί όπως αυτός. Να κοιτάξει την οθόνη και να καταλάβει αυτό τον άνθρωπο που απουσιάζει από την ιστορία που γνωρίζει, και να νιώσει το μέγεθος της συνεισφοράς του και της ανθρωπιάς του».

*****

Ο ΜΠΕΝΕΝΤΙΚ ΚΑΜΠΕΡΜΠΑΤΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΑΝ ΤΙΟΥΡΙΝΓΚ:

Είχε μια μοναδική προσωπικότητα- ήταν τρομερά αποδοτικός, είχε μεγάλα επίπεδα εμπάθειας, αλλά ήταν στοργικός με τα παιδιά. Είχε αυτή την ανεπανάληπτη ικανότητα να επικοινωνεί με τους ανθρώπους, χωρίς να νιώθει δεσμευμένος απο κοινωνικά στερεότυπα. Ήταν τόσο ικανός, τόσο γρήγορα σκεπτόμενος, τόσο υγιής. Έτρεχε σε μαραθώνιους και διαγωνιζόταν σε εθνικές διοργανώσεις. Έτρεχε από το σπίτι του στο Γουίλμσλοου μέχρι τη δουλειά του στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ- μια διαδρομή 20 χιλιομέτρων. Μίλησα με ανθρώπους που τον γνώριζαν στο Μάντσεστερ, κι όλοι έλεγαν ότι ήταν εξαιρετικά ευγενικός κι άτολμος. Απέφευγε την οπτική επαφή, αλλά όταν το έκανε είχες απέναντι σου μία ανθρώπινη, πνευματώδη και υπέροχη προσωπικότητα. Ήταν πάντα βυθισμένος στο δικό του κόσμο, στο δικό του τρόπο σκέψης, και θα έκανε συχνά πολλές εκκεντρικές πράξεις, για τις οποίες ήταν ανοιχτός. Ήταν ένα αξιοθαύμαστο πλάσμα εξαιρετικού ταλέντου και ικανοτήτων. Η τραγωδία της ζωής του δεν ήταν απλά ότι τελείωσε νωρίς, αλλά κι ο τρόπος με τον οποίο καταδιώχτηκε για τη σεξουαλικότητα του.